De Braziliaanse ASAS zou jarenlang vlees vervoeren in omgebouwde bommenwerpers.

Surinam Interamerican Airline

Dr. G.R. Chin Ten Fung was een bekende Surinaamse zakenman en was onder meer directeur van de NV Colmar Surinaamse Olie Maatschappij, de steengroeve bij Albina en voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken. Op 19 juni 1959 weet de krant ‘Nieuw Suriname’ te melden:

Luchtvaart onderneming SIA
Reeds in oktober 1958 werden serieuze besprekingen geopend om te geraken tot een Surinaamse luchtvaartonderneming met zetel te Paramaribo, die zich voorlopig zou toeleggen op het vrachtvervoer tussen de landen van Noord-, Midden en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied. Binnen enkele dagen nu zal deze onderneming tot stand komen door samenwerking tussen ingezetenen van Suriname, Brazilië en de Verenigde Staten van Amerika. Deze zal heten NV Surinaamse Inter-Amerikaanse Luchtvaartmaatschappij, terwijl voor internationaal verkeer gebruik zal worden gemaakt van de naam Surinam Interamerican Airline, afgekort SIA. De meerderheid der aandelen is in het bezit van Dr G.R. Chin Ten Fung, die tevens president-directeur wordt. De maatschappij streeft ernaar haar transportvluchten reeds de volgende maand te beginnen met gecharterde viermotorige vliegtuigen. Zij is benaderd door een combinatie van veebedrijven en slagerijen in Brazilië, die aanzienlijke contracten hebben met Venezuela voor de levering van vers vlees, dat door de SIA getransporteerd zal worden. In verband met deze transporten wordt overwogen bij het vliegveld Zanderij een koelinstallatie in gebruik te nemen. Ook is contact gemaakt met Noordamerikaanse afladers van goederen voor Argentinië. Het ligt in de bedoeling zo spoedig mogelijk te beginnen met de opleiding van lokale krachten, die in dit luchtvaartbedrijf werkzaam kunnen zijn.

De oprichting van Surinam Interamerican Airline had waarschijnlijk alles te maken met de oprichting in 1959 in Brazilië van ‘Asas Importação e Exportação Ltda.’ om vers vlees per vliegtuig te exporteren van de Mato Grosso-regio naar Venezuela. Het kapitaal van ASAS bedroeg vijf miljoen cruzeiros, verdeeld in 5000 aandelen van 1000 cruzeiros elk. De bedrijfsleiding zag er zo uit:
Childerico Motta (Technical Director) met 1000 aandelen
Fausto Alfredo Norfini met 833 aandelen
Nelson Gómes Leite (Managing Director) met 834 aandelen
Abner Coelho de Freitas met 833 aandelen
José Paulo Muniz da Silva met 500 aandelen
Kurt Vollmer met 500 aandelen
Mario Kretzman met 500 aandelen
Childerico Motta was een verkeersvlieger en opgeleid als sergeant-vlieger aan de Escuela de Aviacion Militar. Aanvankelijk vloog hij voor Panair do Brasil en later bij Aerovías Brasil. Op 13 maart 1959 vroeg ASAS toestemming om drie Consolidated PB4Y-2 Privateers te importeren uit de VS. Aan het verzoek was een voorstel gehecht van de Ferris Buarque Corp., gedateerd 26 december 1958, waarin zij vier PB4Y-2’s met ongeveer 1300 vlieguren aanboden tegen een prijs van $10.000 per stuk. De vliegtuigen waren eigendom van Mark Aero Supply Inc. in de VS, die ze op 1 augustus 1958 had verworven op North Island Naval Air Station. De PB4Y’s waren onderdeel van groep van 51 Privateers die verkocht waren voor slechts $2880 per stuk. Om onbekende reden werd de import van de vliegtuigen door de Braziliaanse overheid niet toegestaan, maar op 29 april 1959 vroeg Svacina Comércio, Industria e Representações Ltda., met de Tsjechoslowaakse immigrant en zakenman Otakar Svacina als directeur, de voorlopige registratie en toestemming om de eerste van drie Privateers over te vliegen naar Brazilië aan. Op het bewijs van import van het Ministerie van Financiën werd als verkoper Mark Aero Supply Inc. genoemd en de prijs was $10,000. De Braziliaanse registratie die voor dit toestel werd gereserveerd was “PT-BEC“ en op 29 april 1959 werd toestemming gegeven voor de ferryvlucht naar Brazilië. Uit documentatie blijkt dat Childerico Motta de PT-BEC van Miami naar Rio de Janeiro zou overvlogen tussen 27 en 29 mei 1959. De Privateer arriveerde uiteindelijk op 8 augustus 1959 op Aeropuerto Galeão in Rio de Janeiro, gevlogen door Childerico Motta en werd op 29 maart 1960 verkocht aan ASAS.
Alvorens SIA een vergunning te verlenen werd de Nederlandse ambassade in Rio de Janeiro gevraagd inlichtingen te verstrekken aan de regering van Suriname inzake de maatregelen van de regering van Brazilië ten einde de verspreiding van mond- en klauwzeer op luchthavens tegen te gaan en de regering van Suriname te adviseren inzake de eventuele oprichting van de Surinam Interamerican Airline. Dat advies pakte blijkbaar positief uit, want op 9 juli 1959 verleende minister van Openbare Werken en Verkeer Victor de Miranda vergunning tot het uitvoeren van ongeregelde vrachtvluchten aan Surinam Interamerican Airline. Bij het verlenen van de vergunning kwam veel informatie vrij over de achtergronden van de nieuwe luchtvaartmaatschappij.

Resumé betreffende oprichting Surinam Interamerican Airline.
1. Van de heer G.R. Chin Ten Fung werd op 28 oktober 1958 het verzoek ontvangen om een vergunning voor het uitvoeren van ongeregelde vluchten tussen Suriname, Noord-Amerika en de omliggende Zuid-Amerikaanse landen. Het lag in de bedoeling vracht te vervoeren met C-46 vliegtuigen. Het nominale kapitaal van de op te richten maatschappij zou de tegenwaarde van US$ 25.000,- bedragen, terwijl het werkkapitaal hoger zou zijn. Het aandelenbezit zou worden verdeeld tussen Suriname, de Verenigde Staten en enige Zuid-Amerikaanse landen. De onderneming zou geruggesteund worden door de Insurance Finance Corporation, waarvan de heer Donald P. Loker President is.
2. Bij mijn schrijven van 29 oktober 1958 werd aan de heer G.R.Chin Ten Fung medegedeeld dat tegen bovenstaand verzoek in principe geen bezwaar bestond en wel op basis van een voorlopige vergunning voor de tijd van zes maanden, mits aan de door het Hoofd van de Luchtvaartdienst te stellen eisen zou worden voldaan.
3. In besprekingen terzake is dezerzijds evenwel geëist, i.v.m. de definitief te verlenen vergunning, dat de meerderheid der aandelen in handen zou zijn van Surinamers, aangezien hier sprake zou moeten zijn van een Surinaamse luchtvaartmaatschappij.
4. In de maanden november 1958 tot heden is geen gebruik gemaakt van de voorlopige vergunning, doch de nodige voorbereidingen getroffen voor de oprichting van de hiervoren vermelde maatschappij.

A. De Statuten van de N.V. Surinaamse Interamerikaanse Luchtvaartmaatschappij (Surinam Interamerican Airline) zijn in concept gereed en hieruit blijkt:
a) dat hier sprake is van een Surinaamse luchtvaartmaatschappij, waarvan het gehele maatschappelijk kapitaal Sf.50.000.—bedraagt, verdeeld in 5.000 aandelen, elk groot Sf.10.--.
Hierin nemen deel voor:
i) Dr. G.R. Chin Ten Fung 2.750 aandelen
ii) Hr. Ary Bastos Peixoto (Rio de Janeiro) 750 aandelen
iii) Hr. Osvaldo Corcos (Rio de Janeiro) 750 aandelen
iv) Hr. Fred Wilson (California) 750 aandelen
b) als Directeuren zullen worden aangewezen voor de eerste maal:
Dr. Gustaaf René Chin Ten Fung, President
Hr. Osvaldo Corcos, Uitvoerend Vice-President
Hr. Kenneth J. Luck, Secretaris-Thesaurier

B. Besloten werd ongeregelde vluchten met luchtvaartuigen van het type LIBERATOR (CONVAIR B-24) uit te voeren, waarbij overwegend vracht en eventueel post zullen worden vervoerd. Deze gegevens zijn voorlopig, aangezien de luchtvaartuigen nog moeten worden aangekocht.

C. wat de te ondernemen vluchten betreft, stelt de heer Chin Ten Fung zich het volgende voor:
a). Veelvuldige, bijna dagelijkse vluchten van Gorias en Minas Gerais (Brazilië) voor het vervoer van ca. 10.000 kg vlees. Tijdens deze vluchten zullen er stop-overs van een uur worden gemaakt op het vliegveld Zanderij voor het laden van benzine, daarna wordt doorgevlogen naar Venezuela en/of Trinidad en de overige Caraibische eilanden. Op de retourvluchten ‘Southbound’ zal hoofdzakelijk vracht vervoerd worden naar de ‘Southbound’ luchthavens met eventuele overlading van de vracht te Zanderij.
b). Enige maandelijkse vluchten naar en van de Verenigde Staten van Amerika, merendeels Miami International Airport en/of New Orleans voor vrachtvervoer, welke grotendeels voor Brazilië gemanifesteerd zal worden. Het merendeel van deze vracht zal bestemd zijn voor de Braziliaanse Luchtmacht en bestaat uit vliegtuigonderdelen. Ook hier kan eventuele overlading te Zanderij plaatsvinden.

D. Voorgenomen wordt v.w.b. de personeelsbezetting en de technische zijde, het ondervolgende te doen:
a) het grootste deel der bemanning in Suriname te stationeren;
b) bemanningsleden in dienst te nemen met een F.A.A.-vliegbewijs of een gelijkwaardig bewijs van bevoegdheid, die minstens 6.000 vlieguren hebben.
c) Surinaamse ingezetenen op te leiden voor diverse functies bij deze maatschappij;
d) het onderhoud van de vliegtuigen zal geschieden door F.A.A.-technici in de U.S.A., Venezuela en Brazilië en later zo mogelijk in Suriname. Een boordwerktuigkundige zal echter te Zanderij worden gestationeerd i.v.m. noodgevallen.
e) een koelinstallatie aal te Zanderij in gebruik worden genomen i.v.m. eventuele transporten van vlees uit Brazilië.

5. Van de heer G.R. Chin Ten Fung is op 7 juli 1959 het verzoek ontvangen voor de definitieve vergunning. Met het verlenen van deze vergunning ga ik akkoord, doch zag gaarne dat de exploitant verbonden zou worden aan bijzondere voorwaarden, waardoor de veiligheid en de contrôle op deze nieuwe onderneming gewaarborgd zouden zijn. Kort kunnen deze voorwaarden als volgt worden toegelicht:
a. de vergunning is verleend tot wederopzeggens en uitsluitend voor ongeregelde luchtdiensten;
b. in verband met bestaande eisen voor in- en uitvoer van dieren en goederen is als voorwaarde gesteld dat hiervoor van de aangewezen overheidsinstanties de goedkeuring nodig is;
c. de vergunning is verleend aan de heer G.R. Chin Ten Fung tot wederopzeggens en is niet overdraagbaar, tenzij met toestemming van de Gouverneur;
d. bij de overdracht aan de NV. SIA sullen te zijner tijd worden opgenomen:
1. dat de NV. een Surinaamse NN. zal zijn;
2. de meerderheid der aandelen in Surinaamse handen dient te blijven.
e. Voor wat betreft de vliegveiligheid zijn de gebruikelijke voorwaarden gesteld;
f. Daargelaten de dagelijkse controle, welke op de nieuwe onderneming door de Luchtvaartdienst kan worden uitgeoefend ie als controle-maatregel en ter voldoening aan internationale eisen gesteld:
1. dat de exploitant verplicht is maandelijks gespecificeerd het Hoofd Luchtvaartdienst inlichtingen te verschaffen over de onderneming;
2. de exploitant verplicht is de Minister van Openbare Werken en Verkeer jaarverslagen te doen toekomen.
g. Voorst is een strafrechtelijke bepaling opgenomen, zodat bij onverhoopte niet naleving van de bepalingen kan worden opgetreden zonder direct de vergunning daarbij te moeten intrekken. In het uiterste geval is de mogelijkheid nog geopend de vergunning zonder meer in te trekken, zonder de exploitant in gebreke te stellen en zonder dat de exploitant enigerlei aanspraak uit welke hoofde ook kan doen gelden tegenover het land op vergoeding van schade of anderszins.
Paramaribo, 9 juli 1959.
V. de Miranda.

Voor de Raad van Commissarissen waren gevraagd:
N. Peixoto, als president-commissaris
Mr. F.J.H Barend
Nel Zaal, directeur van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij
W.J. Salm

Onderhoud plegen aan de voor vleesvervoer omgebouwde Consolidated B-24 Liberator PT-AZX van de Braziliaanse FRIGOPAR.

Het Nieuws, 17 juni 1959
Luchttransportbedrijf opgericht
Door Surinaamse en Braziliaanse belangen is hier opgericht de Surinam Interamerican Airline, die o.a. vlees uit Brazilië naar Venezuela zal vliegen. Aandeelhouders zijn onder meer Dr. G. R. Chin Ten Fung en Bastos Peixoto, die de 21ste hier verwacht wordt. Uit Brazilië vertoeven reeds hier zijn gemachtigden Ithemar Miranda en Corcos.

Het Nieuws, 14 juli 1959
Vergunning voor luchtlijn verleend
Par’bo. (Rvds-Anp). De Raad van Ministers heeft in zijn vergadering van vrijdag 10 Juli 1959 goedgevonden, dat aan Dr. G.R, Chin Ten Fung een vergunning wordt verleend tot het onderhouden van ongeregelde luchtdiensten met de luchthaven Zanderij als begin-, tussen- en eindstation. Voor de ongeregelde vluchten zullen worden gebruikt vliegtuigen van het type Liberator (B-24) of andere door de bevoegde autoriteit h.t.l. goed te keuren vliegtuigtypen.

Amigoe di Curacao, 28 augustus 1959
Brits Guyana bewaakt Braziliaanse grens
Georgetown — Gewapende politiebeambten bewaken de Zuidelijke grens van Brits Guyana welke aan Brazilië ligt. Een epidemie die Braziliaans vee heeft aangetast heeft zich sporadisch over de grens verspreid en heeft in het rijke Guyanese Rupununi veedistrict enkele koeien mond- en klauwzeer bezorgd. Hekken en prikkeldraadversperringen werden met spoed opgericht om verspreiding uit Brazilië te voorkomen. Indien mond- en klauwzeer in Brits Guyana zou uitbreken zal de hoofdstad zonder vlees komen te zitten omdat bijna al het vlees wordt ingevlogen van de Rupununi.

De Rupununi is een rivier in het zuiden van Guyana die ontspringt in het Kanuku-gebergte en uitmondt nabij de grens met Brazilië in de Essequibo. In het regenseizoen stroomt de rivier over hetzelfde gebied van de Amazone en is de Rupununi-rivier verbonden met de Takuturivier. Dit komt omdat de Pirara Creek dan overstroomt. De regio rond de Rupununi bestaat voornamelijk uit savanne, de Rupununi-savanne, en tropisch regenwoud. In de 19e eeuw werd in het gebied een veebedrijf gevestigd dat in 1919 werd verkocht aan een aantal investeerders die het bedrijf de Rupununi Development Company (RDC) noemden. De RDC zou uitgroeien tot een van de meest afgelegen, grootste en beroemdste veebedrijven ter wereld. Op een gegeven moment omvatte het bedrijf 4000 van Brits Guyana’s totale oppervlak van 83.000 sq. mijl.

Het Nieuws, 1 oktober 1959
SIAAL kreeg beslag
De Surinam Inter American Air Lines is vandaag ten over staan van notaris D.A. Samson officieel opgericht. Deze ondernemer, waarvan dr. R.G. Chin Ten Fung de Surinaamse aandeelhouder is, zal zich bezig houden met het luchttransport van vlees tussen Brazilië en Venezuela. De Amerikaanse en Braziliaanse aandeelhouders zijn in Miami bezig vliegtuigen te kopen. Het aandelen kapitaal is f. 50.000.

Nieuw Suriname, 2 oktober 1959
SIAA — Oprichtingsacte gepasseerd.
Ten overstaan van Notaris D. Samson werd gisterenmorgen de oprichtingsacte van de Surinam lnter-American Airline gepasseerd. Zoals bekend zal de SIA op non-schedule basis via Suriname vlees van Brazilië naar Venezuela vervoeren. Als president-directeur van deze maatschappij fungeert Dr. R. Chin Ten Fung en de heer O. Corcos als executive-directeur.

Nieuw Suriname, 13 oktober 1959
Overeenkomst gesloten tussen SIA en RDC
Vrijdag 2 oktober j.l. vertrok Dr. Chin Ten Fung van de Surinam lnter-American Airline met de neer J. Luck, secretary treasurer, voor een kort bezoekt aan Brits Guyana. De heren keerden op 9 oktober terug na enkele vruchtbare besprekingen te hebben gevoerd. Met de Rupununi Development Company Limited (RDC) werd overeen gekomen dat aan de SIA 50.000 pond vers vlees voor transport en distributie te leveren. De British Guyana Airways Ltd is bereid gevonden om ais generaal agent van de SIA op te treden. Ook werden besprekingen gevoerd met de plaatselijke autoriteiten om de trans-shipment van Braziliaanse vlees via Georgetown te vervoeren De commerciële en technische aspecten van deze zaak zullen naar alle waarschijnlijkheid behartigd worden. Binnenkort vertrekt Dr. Chin Ten Fung naar Caracas (Venezuela) voor de aftonding van deze zaak.

Het Nieuws, 13 oktober 1959
SIA koopt 50.000 pond vlees per maand in B.G.
Door de Surinam Inter American Airline is een overeenkomst voor 50.000 pond vlees per maand gesloten met de Rupununi Development Co. van Brits Guiana. Dr. Rene Chin Ten Fung, direkteur van de SIA, was van 2 tot 9 oktober in BG voor de onderhandelingen, vergezeld van zijn zaakgelastigde in BG, de Hr. J. Luck.
Het vlees wordt afgenomen voor transport en distributie. Zoals bekend is de SIA opgericht met Braziliaans, Amerikaans en Surinaams kapitaal om vlees van Venezuela te leveren uit Brazilië. Uit het voorgaande blijkt dat de activiteiten ook tot BG worden uitgestrekt. Met de British Guiana Airways werd ook overeengekomen dat zij generaal agent van de SIA in BG zal zijn, zowel voor de commerciële als technische belangen. Ook werd doorvoer van Braziliaans vlees via BG besproken.
De SIA verwacht haar eerste vliegtuig tegen eind november uit de VS, een omgebouwde B-24. Een tweede toestel kan in januari verwacht worden.

Het Nieuws, 28 november 1959
Nieuwe luchtvaart mij.
Er zijn plannen om een tweede Surinaamse luchttransport onderneming op te richten, waarin Dr. R. Chin Ten Fung van de SIAA ook betrokken is. Van welingelichte zijde vernamen wij dat deze combinatie reeds een belangrijk contract zou hebben.

Hierna bleef het stil rond SIA…

Het Nieuws, 13 september 1960
INVOER VAN VLEES
Zonder vergunning is de invoer van vlees, vee, en huiden verboden ingevolge het Mond- en Klauwzeer besluit. Om de handel tegemoet te komen is thans besloten, dat vleeswaren uit de VS en Nederland, mits voorzien van een certificaat van het land dat het voor menselijk gebruik geschikt is, volgens een algemene vergunning kan worden ingevoerd . Voorts wordt een doorvoer vergunning verleend voor vlees dat de schepen of vliegtuigen niet verlaat.

ASAS en Frigopar zouden jarenlang met omgebouwde Convair-bommenwerpers Braziliaans vlees vervoeren.

De verbouwde Convair-bommenwerper van Frigopar in zijn uiteindelijke beschildering.